Foláireamh eisithe do úinéirí talún agus do bhaill den phobal i measc foláireamh oráiste

Tá rabhadh eisithe do úinéirí talún agus do bhaill den phobal a bheith aireach ar rioscaí dóiteáin le linn na drochaimsire reatha.

Tá an rabhadh eisithe ag an Aire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Martin Heydon, agus ag an Aire Stáit Michael Healy-Rae, toisc go bhfuiltear ag súil go bhfanfaidh an teocht ard an deireadh seachtaine seo agus sna laethanta amach romhainn.

Dúirt an tAire Heydon: “I bhfianaise an riosca dóiteáin ar thalamh portaigh agus sléibhe san Earrach, tá sé tábhachtach nach gcuirfeadh aon duine tine mhídhleathach ar bun sna ceantair seo. Is féidir le tine fiáine tithe agus slí bheatha a chur i mbaol díreach, atreorú gan ghá a dhéanamh ar acmhainní ríthábhachtacha seirbhíse éigeandála agus cur isteach go mór ar phobail thuaithe, ar fhiadhúlra agus ar ghnáthóga. Tá sé seo feicthe againn ag tarlú i ndáiríre i gcuid dár bpobail thuaithe le seachtainí beaga anuas le linn an Earraigh atá thar a bheith tirim. Níor cheart d’aon duine tine a lasadh i bportaigh, i bhforaoisí nó i gceantair eile a d’fhéadfadh a bheith inadhainte ag an am seo den bhliain.”

LÉIGH TUILLEADH: ‘Ciaróg Chara’, Tionscnamh Suaitheantais Nua á sheoladh ag Cúla4 chun Cainteoirí Gaeilge Óga a Cheiliúradh

Lean an tAire ar aghaidh: “Tá an ról is tábhachtaí le himirt ag an bpobal feirmeoireachta i rialú dóiteáin inár dtírdhreacha trí bhainistíocht chuí a dhéanamh ar thalamh, ar fhásra agus ar bhreoslaí féideartha. Tá laghdú agus cothabháil fásra ardriosca (amhail féar corcra, fraoch, agus aiteann/coileach) i limistéir ardriosca dóiteáin ríthábhachtach chun an riosca seo a bhainistiú. Tacaítear go díreach le cuid de na gníomhartha coisctheacha tábhachtacha seo i limistéir ardriosca tríd an líonra scéimeanna agus tionscadail Chomhpháirtíochta Nuálaíochta Eorpaí atá maoinithe ag an Roinn, mar shampla trí ACRES. Táimid ag iarraidh comhoibriú gach duine chun tine fiáine a chosc agus páirt a ghlacadh i gcosaint na dtailte seo sna míonna amach romhainn.”

Tá foláireamh Riosca Dóiteáin Ard - Coinníoll Oráiste eisithe agus fanann sé i bhfeidhm go dtí meán lae Dé Luain, 19 Bealtaine.

Ghníomhaigh an Roinn a Córas Rátála Guaise Dóiteáin i mí an Mhárta do shéasúr dóiteáin 2025 agus is é an foláireamh dóiteáin reatha an seachtú fógra den sórt sin a eisíodh i mbliana.

Go dtí seo, is eol go bhfuil tionchar ag tine ar níos mó ná 3,000 heicteár talún i mbliana, den chuid is mó ar phortaigh oscailte agus ar thalamh sléibhe. Tugann Fógraí Guaise Dóiteáin arna n-eisiúint ag an Roinn am d’úinéirí foraoise agus do bhainisteoirí talún ullmhú do thréimhsí atá le teacht de riosca dóiteáin.

Dúirt an tAire Heydon freisin: “Is bagairt atá furasta a chosc ar ár gcnoic, ár bportaigh, ár bhforaoisí agus ár ngnáthóga é tine fiáine. Caithfidh gach duine a gcion féin a dhéanamh chun tacú lenár seirbhísí éigeandála agus a chinntiú nach ndéantar iad a atreorú gan ghá. Ba chóir d’úinéirí talún agus don phobal i gcoitinne araon, bíodh siad ag an obair nó ag baint taitnimh as an tuath, a bheith aireach ar na rioscaí suntasacha dóiteáin ag an am seo den bhliain agus a bheith ar an eolas faoin damáiste a dhéantar do thalamh agus do ghnáthóga de bharr dóite mídhleathach.”

Mhol an tAire Healy-Rae d’úinéirí agus do bhainisteoirí foraoise pleananna dóiteáin agus teagmhais ábhartha eile amhail árachas, rochtain, pointí uisce, agus conarthaí héileacaptair phríobháideacha etc. a sheiceáil agus a nuashonrú, agus a bheith ullmhaithe go maith roimh chéimeanna ardriosca dóiteáin.

“Ba chóir do dhaoine atá ina gcónaí i gceantair thuaithe measúnú a dhéanamh ar na rioscaí a bhaineann le tine fiáin dá maoin agus ullmhú dá réir. Ba chóir fásra inadhainte contúirteach atá timpeall ar thithe i gceantair ardriosca a bhaint, go háirithe timpeall umair ola agus stórais breosla eile. Tá méadú an-suntasach tagtha ar úsáid áiseanna lasmuigh agus suíomhanna áineasa foraoise ag an bpobal le blianta beaga anuas, rud atá le fáiltiú. Mar sin féin, is féidir cion níos mó de dhóiteáin foraoise a chur i leith úsáideoirí agus gníomhaíochtaí áineasa anois. Meabhraítear do chuairteoirí foraoise iompar go freagrach, cloí le fodhlíthe áitiúla ábhartha agus páirceáil go cúramach ionas nach gcuirfidh siad bac ar rochtain feithiclí éigeandála ar eachtraí," a dúirt sé.

“Tá nasc an-láidir le blianta beaga anuas idir tine fiáine a lasadh agus dumpáil agus dó mídhleathach dramhaíola tí i go leor ceantar, agus dó mailíseach ag láithreáin áiseanna foraoise agus portaigh móna atá oscailte don phobal. Is cuid shuntasach den talamh a dódh go dtí seo le linn 2025 talamh a bhaineann le gearradh móna. Iarrann mo Roinn ar gach úsáideoir tuaithe a bheith airdeallach, aon ghníomhaíocht amhrasach a thuairisciú don Gharda Síochána, agus aon tine neamhrialaithe nó gan mhaoirseacht a thuairisciú láithreach do na seirbhísí Dóiteáin agus Éigeandála trí 112/999,” ar lean an tUasal Healy-Rae.