Tiarnaí talún ag teitheadh ​​as an margadh cíosa roimh athruithe nua atá ag teacht an bhliain seo chugainn

D’fhéadfadh margadh níos neamhchinnte fós a bheith os comhair tionóntaí sna míonna roimh rialacha nua tionóntachta a thiocfaidh i bhfeidhm in Éirinn an 1 Márta, 2026.

Ní bheidh tionchar ag na rialacha agus na rialacháin nua ar thionóntaí a bhí i bhfeidhm roimh an 1 Márta agus tar éis an dáta sin, feicfidh siad comhaontú tionóntachta sé bliana i bhfeidhm chomh maith le srian a chur ar thiarnaí talún beaga daoine a dhíshealbhú chun an mhaoin a dhíol.

Mar sin féin, tá gníomhairí eastáit réadaigh ar fud na tíre ag tabhairt rabhaidh go mbeidh tiarnaí talún ag teitheadh ​​ón margadh roimh thabhairt isteach na rialacha nua.

"Gach uair a bhíonn sraith nua rialachán á moladh ag an rialtas, cloisimid ó eagraíochtaí ionadaíocha go mbeidh ruathar ann agus ansin ní tharlaíonn an ruathar sin," a dúirt Eoin Ó Broin, Urlabhraí Tithíochta Shinn Féin, le Newstalk.

LÉIGH AR AGHAIDH: Faigheann Gardaí cóicín ar fiú beagnach €500k iad tar éis dóibh veain a stopadh a bhí ag taisteal i Luimneach

Beidh rialacha difriúla ann do thiarnaí talún 'beaga' agus 'móra', agus is iad na tiarnaí talún níos lú iad siúd a bhfuil trí mhaoin nó níos lú acu.

Beag beann ar an gcineál tiarna talún, tabharfar isteach comhaontuithe tionóntachta rollta sé bliana.

Le linn na tréimhse sin, ní cheadófar fógraí díbeartha ar mhaithe le díol na maoine do thiarnaí talún níos mó, ach ceadófar díbeartha ar chúiseanna eile.

I measc na gcúiseanna sin tá an tionónta gan a chuid oibleagáidí a chomhlíonadh nó nach bhfuil an mhaoin oiriúnach a thuilleadh do riachtanais an tionónta.

Is féidir le tiarnaí talún beaga tionóntaí a dhíbeartha má thiteann siad i gcruachás airgeadais agus má bhíonn orthu an mhaoin a dhíol, má bhíonn ar an tiarna talún nó ar bhall teaghlaigh dlúth bogadh isteach inti, athchóirithe a dhéanamh, nó úsáid na maoine a athrú.

Ní bheidh cead ag tiarnaí talún níos mó fógraí díbeartha a eisiúint ar an mbonn go bhfuil siad ag iarraidh an mhaoin a dhíol, a athchóiriú nó a athrú, agus ní bheidh cead acu tionónta a dhíbeartha ionas gur féidir leo féin nó le ball teaghlaigh bogadh isteach.

"Beidh na tailte níos srianta ná mar atá faoi láthair," a dúirt an Teachta Ó Broin.

De réir an Sunday Independent, tá fógraí díbeartha seolta ag 90% de thiarnaí talún beaga.

"Creideann siad go soiléir go mbeidh siad chomh srianta sin ina gcumas tionónta a bhaint go bhfuil siad á dhéanamh anois seachas fanacht go dtí tar éis mhí an Mhárta," a dúirt an Teachta Ó Broin.

Ceadóidh na rialacha nua do thiarnaí talún praghsanna cíosa a shocrú ar ais go rátaí iomlána an mhargaidh ag tús nó ag deireadh tionóntachta sé bliana má bhí an cíos faoi bhun sin roimhe sin.

Beidh uasteorainn ag ráta boilscithe nó ag 2%, cibé acu is ísle ag an am, ar mhéaduithe cíosa.