Thar 200 leasuithe chun an Ghaeltacht a chosaint sa Bhille Pleanála - Ó Snodaigh

Tá os cionn 200 leasuithe leasuithe curtha chun tosaigh ag urlabhraí Gaeilge, Gaeltachta, Ealaíon agus Cultúir Shinn Féin, Aengus Ó Snodaigh TD, le cosaint a thabhairt do phobail Gaeltachta, don teanga, agus do spásanna cultúir sa reachtaíocht pleanála. 

Tá na leasuithe seo mar pháirt de scata níos mó chun feabhas suntasach a dhéanamh ar an mBille um Pleanáil agus Forbairt 2023. Tiocfaidh an Bille os comhair an Roghchoiste Dála Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta i gcóir imscrúdú sna seachtaina amach romhainn.

Dúirt an Teachta Ó Snodaigh: “Leag Sinn Féin amach fís maidir le conas an dlí pleanála agus soláthar tithíochta a úsáid chun tacú le hinmharthanacht ár bpobal Gaeltachta i Meitheamh 2022 nuair ar sheol muid ár bpolasaí 10-bpointe “Ag Pleanáil don Athchóiriú”, a mhol measúnuithe tionchar teanga, aitheantas do phatrúin lonnaíochta Gaeltachta, pleanáil daonra teangabhunaithe agus meas don phleanáil teanga, i measc rudaí eile.

“D’fhoilsigh muid an cáipéis sin tar éis gur gheall an tAire Tithíochta Darragh O’Brien go mbeadh treoirlínte ríthábhachtacha ar phleanáil Gaeltachta, a bhí á lorg ag údaráis pleanála chomh maith le pobail, i bhfeidhm faoin am sin. Bliain go leith níos déanaí, níl tásc ná tuairisc orthu go fóill, agus é féin agus Aire Stáit na Gaeltachta Patrick O’Donovan ag imirt cluiche an mhilleáin fad is atá teaghlaigh Gaeltachta á mbrú amach toisc nach bhfuil áit acu le cónaí ann.

“Tá géarchéim sa Ghaeltacht. Tá líon na gcainteoir laethúil Gaeilge tar éis titim in dá daonáirimh i ndiaidh a chéile. Déanann na leasuithe molta againn iarracht dul i ngleic leis an ngéarchéim sin, agus san áireamh tá moltaí uainn ó 2022, aighneachtaí le déanaí ó Chonradh na Gaeilge, agus athruithe eile a threiseodh ról na Gaeilge sa Bhille agus a ligfeadh do cur chun cinn agus áiseanna don Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht.

“San áireamh freisin i measc na leasuithe againn ná moltaí chun cosaint dlí a thabhairt do ‘ionaid oíche’, de réir geallúint inár gclár toghcháin i 2020, chun stop a chur leis an meath atá feicithe i gcás clubanna oíche, agus 85% acu dúnta ó thús na mílsaoise seo.

“I gcomhthéacs an bagairt leanúnach atá á dhéanamh ar inmharthanacht lárionaid cultúir eile, mar a bhí le feiceáil i gcás an Cobblestone i mBaile Átha Cliath, agus na constaicí atá roimh ealaíontóirí ag triáil stiúidéo nó spás cleachtadh a aimsiú le linn géarchéim costais maireachtála agus tithíochta atá ag cur brú ar chíos, thabharfadh leasuithe Shinn Féin cosaint freisin do ‘spásanna cultúir’, díreach mar a bhí an Buiséad Malartach againn do 2024 ag moladh Clár Caipitil do Spásanna Ealaíon chun spásanna nua a chruthú dár bpobail.

“Tá neamhaird déanta ag rialtais faoi cheannas Fhianna Fáil agus Fhine Gael thar na blianta ar shaol cultúrtha na hÉireann, ó chás na Gaeltachta go dtí ár nEalaíona. Tá sé in am é sin a athrú, agus bheadh tús sna leasuithe molta anseo.”