RABHADH: Bhain teaghlaigh Éireannacha €1,000 amach i speansais bhreise roimh Bhuiséad 2025

Tá €1,000 sa bhliain curtha leis an meánbhille teaghlaigh in Éirinn mar thoradh ar róchaiteachas an Rialtais, dar le Comhairle Fioscach na hÉireann (Ifac).

Tá a ráiteas réamhbhuiséid bliantúil eisithe ag faire buiséadach an Stáit roimh Bhuiséad 2025 an mhí seo chugainn, ag tabhairt foláireamh go bhfuil an Rialtas ag cur brú gan ghá ar an ngeilleagar. 

Tugann an Chomhairle dá haire láidreacht fhórsa saothair na hÉireann gan fasach.

"Tá an fhostaíocht ag na rátaí is airde riamh. Tá pá ag tosú ag dul thar na harduithe praghais ar deireadh. Tá sé seo ag soláthar faoiseamh a bhfuil géarghá leis do theaghlaigh tar éis blianta de chostais arda," a dúirt a ráiteas.

"Ach le rátaí fostaíochta chomh hard sin, tá brúnna ann. Fanann praghsanna arda fiú má tá faoiseamh éigin tugtha ag praghsanna fuinnimh atá ag titim. Ag féachaint ar na sonraí, leagann an Chomhairle béim ar an gcaoi a leanann praghsanna intíre ag ardú go tapa. Áirítear leis sin cíos, seirbhísí bia, agus leighis. costais."

Déanann an Chomhairle cur síos ar chur chuige “gach rud anois” an Rialtais mar “chur chuige gan ghá leis na brúnna seo. Leis an gcur chuige seo tá an Rialtas ag méadú i ngach réimse dá bhuiséad. Ciallaíonn sé seo ciorruithe cánach, caiteachas laethúil níos airde, agus rampa leanúnach suas i bpleananna caipitil.

Deir an Chomhairle go bhfuil an Rialtas ag cur “breosla gan ghá leis an tine” trí gan tosaíocht a thabhairt. Ag tarraingt ar thaighde an Bhainc Ceannais, deir sé go bhfuil sáruithe ar an riail tar éis €1,000 a chur le costais bhliantúla teaghlaigh.

"Tá an chuma ar an scéal gur méadú buan a bheidh anseo," a deir Ifac.

D’fhéadfadh go n-ardódh an Buiséad go dúbailt ar phacáistí réamh-Covid de bharr róchaiteachais agus tacaíochtaí costais mhaireachtála neamhspriocdhírithe.

Chomh maith le cur leis na brúnna, deir an Chomhairle go bhfuil baol ann go gcaithfidh an Rialtas a ghealltanais a fhreaschur níos déanaí.

"Tá stór barrachais míthreorach," éilíonn siad.

"Tá an barrachas á thiomáint go hiomlán ag cánacha ó dornán cuideachtaí ilnáisiúnta eachtracha. Gan iad seo, bheadh ​​Éire ag tabhairt aghaidh ar a
easnamh mór agus atá ag fás. Dhéanfadh róchaiteachas é seo a dhéanamh níos measa. B’fhéidir go gcuirfí iallach ar an Rialtas éirí as a chuid geallúintí má athraíonn rudaí go tobann.

"Mar shampla, dá laghdódh ioncam cánach corparáide go tobann nó dá n-aisiompódh líon na bpost eisceachtúla. D'fhéadfadh aisiompú mar seo teacht ag am is mó a dteastaíonn tacaíocht ón ngeilleagar."

Deir an Chomhairle go ndéanfadh sé seo botúin na hÉireann san am a chuaigh thart arís. Bealach amháin ar féidir é seo a réiteach, Deir an Chomhairle nach gá don Rialtas ach cloí leis an riail.

“Cabhróidh sé seo le costais mhaireachtála na dteaghlach a choinneáil síos. Cabhróidh sé freisin le cailliúint post gan ghá a sheachaint sa chéad chor chun donais eile.

"Maidir le heasnaimh bhonneagair, ní mór don Rialtas breathnú níos faide ná díreach a chur ar fáil níos mó airgid. Rogha amháin chun díriú ar réimsí a éilíonn níos lú oibrithe. Féadfaidh sé breathnú freisin ar phleanáil, rialacháin, agus bealaí chun an earnáil phríobháideach a spreagadh. Áirítear leis seo a thabhairt príobháideach níos mó cinnteachta d’infheisteoirí agus níos mó dreasachta chun a bpáirt a imirt.”

Ag labhairt dó ar an tuarascáil, dúirt Seamus Coffey, Cathaoirleach na Comhairle: “Tá geallúintí móra á ndéanamh ag an Rialtas i gcónaí. Tá sé seo ag ardú praghsanna agus á dhéanamh níos deacra do dhaoine acmhainn na rudaí bunúsacha. B’fhéidir gur mhoilligh méaduithe praghais, ach tá brúnna ard i go leor réimsí.

“Má tá muid le foghlaim ó bhotúin san am a chuaigh thart, is é an t-am anois don Rialtas cloí lena riail féin seachas a bheith air dul ar gcúl níos déanaí, agus b’fhéidir sa chéad chúlú eile.”